Po raz 56 zabrzmiało Gaudeamus

02/10/2025 9 minuty czytania

Już po raz 56. „Gaudeamus igitur” wybrzmiało w murach Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Tym samym oficjalnie rozpoczęliśmy rok akademicki 2025/2026.

Aula Magna Rektoratu UJK była wypełniona do ostatniego miejsca. W swoim przemówieniu inauguracyjnym prof. dr hab. Beata Wojciechowska, rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego odniosła się roli uniwersytetu w życiu społecznym i samego studiowania w życiu osobistym. – Łaciński czasownik studeo od którego wywodzi się polskie „studiować” oznacza usilne staranie, dążenie do czegoś, przykładanie się do nauki, poszukiwanie wiedzy, doświadczanie twórczości. To przygotowanie do samodzielnej aktywności i jej podjęcie odbywa się w ramach przywilejów wolności akademickiej – mówiła prof. Beata Wojciechowska.

Rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego zwróciła się do studentów, w szczególności zaczynających naukę na naszej Uczelni. – Życzę Wam radości ze studiowania i spełniania marzeń. Wierzę, ze w trakcje studiów będziecie z pasją poznawali świat i zmieniali go na lepsze – podkreśliła prof. Beata Wojciechowska. Pełny tekst przemówienia znajduje się poniżej.

Nowych studentów UJK reprezentowała 14 osobowa grupa, która złożyła ślubowanie i odebrała legitymacje studenckie z rąk dr hab. Marioli Wojciechowskiej, prof. UJK, prorektor do spraw kształcenia.

Goście uroczystości złożyli życzenia środowisku akademickiemu. Byli wśród nich parlamentarzyści (senator Krzysztof Słoń, posłowie: Andrzej Szejna, Artur Gierada, Lucjan Pietrzczyk, Rafał Kasprzyk) samorządowcy: marszałek województwa Renata Janik, wojewoda Józef Bryk, prezydentka Kielc, Agata Wojda oraz ks. dr Jan Piotrowski, biskup ordynariusz diecezji kieleckiej. List od prof. dr hab. Jacka Semaniaka, prezesa Głównego Urzędu Miar odczytał Piotr Ziółkowski, dyrektor generalny GUM. Kopie listów gratulacyjnych znajdują się pod tekstem.

Wręczone zostały „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Srebrny medal otrzymał prof. dr hab. Marek Głowacki, brązowe medale prof. dr hab. Jerzy Mądrawski, dr hab. Justyna Reczeniedi, prof. UJK, prof. dr hab. Jerzy Szczepański i dr hab. Teresa Ślusarek, prof. UJK.

Wykład inauguracyjny pt. „Co naprawdę zawdzięczamy Janowi Kochanowskiemu i dlaczego Jego pomnik powinien być dwa razy większy” wygłosił prof. dr hab. Piotr Zbróg, dyrektor Instytutu Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK.

Zapis całej uroczystości można zobaczyć TUTAJ.

Przemówienie inauguracyjne prof. dr hab. Beaty Wojciechowskiej, rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego

Rozpoczynamy dzisiaj uroczyście rok akademicki 2025/2026. Inauguracja to w każdym roku początek nowego rozdziału w historii Uczelni. Otwiera bowiem przed nami przyszłość, którą będziemy kreować każdego dnia, a równocześnie gwarantuje dbałość o tradycję, stanowiącą fundament Uniwersytetu.

Universitas magistrorum et scholarium czyli wspólnota mistrzów i studentów, oparta na wielowiekowej tradycji, skupia się na poszukiwaniu prawdy i dążeniu do niej poprzez badania naukowe, koncentruje się na kształceniu oraz formowaniu postaw etycznych. Te trzy filary tworzą spójną całość, określającą uniwersytet nie tylko jako instytucję, ale także jako ideę. Uniwersytet jako instytucja podlegał i wciąż podlega zmianom prawno-organizacyjnym, przy zachowaniu autonomii, ale jako idea od stuleci pozostaje niezmienny i wierny jasno określonym wartościom. To długie trwanie uniwersytetów utrwaliło ich prestiż i zbudowało społeczną użyteczność.

Uniwersytet nie przekazuje wyłącznie wiedzy potrzebnej do zdobycia zawodu, czy pracy w korporacji, ale uczy krytycznego myślenia, zadawania pytań, analizy, interpretacji, wyboru, zastanowienia oraz odpowiedzialności, rzetelności, obowiązkowości, otwartości na pluralizm i tolerancji. Łaciński czasownik studeo, od którego wywodzi się polskie studiować, oznaczał usilne staranie, dążenie do czegoś, przykładanie się do nauki, poszukiwanie wiedzy, doświadczanie twórczości. To przygotowanie do samodzielnej aktywności i jej podjęcie odbywa się w ramach przywileju wolności akademickiej. W 2020 r. w Rzymie na konferencji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EHEA) opublikowano oświadczenie w powyższej kwestii, w którym zaznaczono, iż :

„Wolność akademicką można rozumieć jako wolność uczenia się, wolność nauczania i wolność

badań naukowych, przy czym każda z tych wolności pociąga za sobą wolność myślenia,

zadawania pytań i wymiany idei, zarówno w sektorze szkolnictwa wyższego, jak i poza nim.

Nadanie znaczenia i życia tym wolnościom w realiach środowiska akademickiego automatycznie otwiera szereg kwestii. Wolność nauczania może być realizowana tylko w połączeniu z odpowiedzialnością publiczną i społeczną oraz autonomią uczelni. Władze publiczne są odpowiedzialne za zapewnienie swoim obywatelom odpowiednich programów kształcenia w szkolnictwie wyższym, natomiast autonomiczne uczelnie ponoszą dużą odpowiedzialność za badania leżące u podstaw tych programów oraz za sposób ich realizacji. Kadra akademicka również ponosi dużą odpowiedzialność za ustalanie elementów programów kształcenia oraz opracowywanie stosowanych metod nauczania.”

Wszyscy musimy pamiętać, iż wolność akademicka, czyli niezależność od nacisków politycznych, społecznych i gospodarczych nie jest nieograniczona, wiąże się bowiem z obowiązkiem przestrzegania standardów zawodowych i etycznych oraz dobrych praktyk odnoszących się do uczestnictwa w publicznym dyskursie. Uczeni ponoszą także odpowiedzialność za podjęte wybory i wypowiedziane bądź napisane słowa. Pojęcie wolności akademickiej nie może służyć obrażaniu ani antagonizowaniu grup i pojedynczych osób. Wartość ta powinna być wykorzystana do tworzenia oraz wzmacniania otwartej, wszechstronnej, kolegialnej i odpowiedzialnej wspólnoty akademickiej, gotowej na nowe wyzwania intelektualne i etyczne.

Wysoka jakość kształcenia oraz znakomity poziom badań naukowych, nawzajem się uzupełniających i tworzących spójny system, dobra atmosfera, przestrzeganie wartości, dbałość o tradycję tworzy prestiż Uczelni i wpływa na jej postrzeganie przez świat zewnętrzny. To uznanie buduje się latami, angażując nie tylko pracowników administracyjnych, nauczycieli akademickich, studentów i doktorantów, ale także absolwentów oraz interesariuszy zewnętrznych. Na wizerunek Uczelni mają wpływ nasze codzienne zachowania, wzajemne relacje, podejmowane decyzje, reakcje na niegodne zachowania, ale także narracja o naszej roli w społeczeństwie, informacje o realizowanych projektach, niezwykłych badaniach i odkryciach, o sukcesach pracowników, doktorantów i studentów. Renomy Uczelni nie tworzą budynki ani programy studiów, ale ludzie: Kadra akademicka, Pracownicy dziekanatów, Pracownicy rektoratu, Biblioteki Uniwersyteckiej, Uniwersyteckiego Centrum Sportu, Studium Języków Obcych, Centrum Edukacji Nauczycielskiej, studenci kół naukowych, chór, sekcje sportowe, działalność samorządu Studentów i samorządu Doktorantów.

Potwierdzają to ostatnie sukcesy naszych naukowców, którzy znaleźli się w elitarnej grupie najbardziej wpływowych badaczy na świecie. Listę najczęściej cytowanych naukowców przygotował Uniwersytet Stanforda w Stanach Zjednoczonych we współpracy z wydawnictwem Elsevier i firmą SciTech Strategies. Ranking ocenia dorobek naukowy poszczególnych uczonych według indeksu bibliometrycznego. Jest to grupa dwóch procent najczęściej cytowanych naukowców na świecie.

Na tej liście znaleźli się profesorowie: Agnieszka Gałuszka, Beata Wożakowska – Kapłon, Rafał Podlaski, Mieczysław Scendo, Stanisław Mrówczyński, Francesco Giacosa, Marek Gaździcki, Zdzisław Migaszewski i dr Monika Michalak.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego: prof. dr hab. Zbigniew Siudak, dr hab. Janusz Sielski, dr Karol Kaziród-Wolski przygotowali pierwsze w Polsce i najbardziej aktualne w Europie wytyczne dotyczące wpływu zanieczyszczenia powietrza na choroby sercowo-naczyniowe. Opracowanie to zostało przyjęte jako oficjalne stanowisko Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Prof. Justyna Reczeniedi oraz prof. Andrzej Ślązak na zaproszenie Instytutu Polskiego w Tokio zaprezentowali polską muzykę szerokiej międzynarodowej publiczności, promując zarówno twórczość polskich kompozytorek, jak
i artystów związanych z naszym Instytutem. Prace Pani prof. Katarzyny Ziołowicz z Instytutu Sztuk Wizualnych zostały zaprezentowane podczas 24 edycji prestiżowej wystawy zbiorowej w Muzeum Sztuki Derniers w Paryżu. Wczoraj otrzymaliśmy wspaniałą wiadomość, iż Pan prof. Paweł Opaliński z Instytutu Sztuk Wizualnych za cykl portretów zdobył główne nagrody tegorocznej edycji Global Photography Awards w Nowym Jorku. Ponadto za inne projekty artystyczne w tym konkursie otrzymał złote i srebrne statuetki, w sumie osiem nagród.

Jesteśmy ogromnie dumni i serdecznie gratulujemy.

Uniwersytet nie jest zwykłą instytucją kształcącą to wyjątkowa wspólnota, która opiera się na zaufaniu młodych ludzi, powierzających nam swoje ambicje, plany i przyszłość. Z tego powodu Uniwersytet musi gwarantować wysokie kanony myślenia, a nie tylko standardy kształcenia. Wykładowcy winni być wzorami dla swoich studentów, tworząc relację mistrz-uczeń. Autorytet mistrza kształtuje się nie tylko dzięki posiadanej wiedzy, dokonaniom naukowym czy twórczym, umiejętnościom dydaktycznym, ale również dzięki kulturze osobistej i prawym postępowaniu.

Drogie Studentki i Studenci pierwszych lat !

Witam Was serdecznie na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. Jesteśmy dumni, że wybraliście UJK, stając się częścią naszej wspólnoty akademickiej, która jest otwarta na wszelkie wyzwania. Życzę Wam radości ze studiowania i spełniania marzeń. Wierzę, że w trakcie studiów będziecie z pasją poznawali świat i zmieniali go na lepszy. Bądźcie aktywni, odpowiedzialni, podejmujcie odważnie ambitne cele, uśmiechajcie się, dbajcie o siebie nawzajem, twórzcie razem z nami markę UJK.

Całej Społeczności akademickiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego życzę pełnego sukcesów i wszelkiej pomyślności roku akademickiego 2025/2026.